آیا می‌دانستید که آنچه مادر می‌خورد می‌تواند به کاهش زردی نوزاد کمک کند؟ زردی یکی از رایج‌ترین مشکلات نوزادان پس از تولد است که به دلیل افزایش بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود. اما خبر خوب این است که با تغذیه مناسب مادر، می‌توان این مشکل را سریع‌تر برطرف کرد!
مواد غذایی خاصی می‌توانند کبد نوزاد را تقویت کنند، متابولیسم بیلی‌روبین را بهبود ببخشند و زردی را کاهش دهند. در این مقاله، با بهترین خوراکی‌هایی که مادران باید در دوران شیردهی مصرف کنند تا به بهبود سریع‌تر نوزاد خود کمک کنند، آشنا خواهید شد.
مواد غذایی مفید برای کاهش زردی نوزاد:
۱. مایعات فراوان و آب کافی
نوشیدن آب زیاد به دفع سموم و بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند. مادران شیرده باید روزانه حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان آب مصرف کنند تا شیرشان مغذی‌تر باشد.
۲. شیرخشت و ترنجبین
این مواد طبیعی از دیرباز برای کاهش زردی نوزاد استفاده شده‌اند. مادر می‌تواند ترنجبین را در آب حل کرده و روزانه میل کند تا از طریق شیر به نوزاد برسد.
۳. سبزیجات برگ سبز
سبزیجاتی مانند اسفناج، جعفری و گشنیز سرشار از فیبر، ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به سم‌زدایی کبد و کاهش زردی نوزاد کمک می‌کنند.
۴. آبمیوه‌های طبیعی (آب هویج و آب انار)
- آب هویج: غنی از ویتامین A و بتاکاروتن است که به سلامت کبد کمک می‌کند.
- آب انار: باعث افزایش خون‌سازی و تقویت کبد نوزاد می‌شود.
۵. لبنیات کم‌چرب و پروبیوتیک‌ها
مصرف ماست پروبیوتیک، دوغ طبیعی و شیر کم‌چرب به بهبود عملکرد سیستم گوارشی و تصفیه خون کمک کرده و به کاهش زردی نوزاد کمک می‌کند.
۶. خرما و عسل طبیعی
این مواد دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی هستند که به تقویت سیستم ایمنی و تصفیه خون کمک می‌کنند. مصرف متعادل آن‌ها در دوران شیردهی مفید است.
مواد غذایی که باید مادران از آن‌ها پرهیز کنند:
۱. غذاهای چرب و سرخ‌کرده
این غذاها باعث ضعیف شدن عملکرد کبد و افزایش سطح بیلی‌روبین در بدن می‌شوند، بنابراین مادر باید از مصرف آن‌ها خودداری کند.
۲. ادویه‌های تند و مواد غذایی نفاخ
خوراکی‌هایی مانند سیر، پیاز، فلفل و حبوبات نفاخ می‌توانند باعث ایجاد نفخ و کولیک در نوزاد شوند که روند بهبود زردی را کند می‌کند.
۳. نوشیدنی‌های کافئین‌دار
چای پررنگ، قهوه و نوشابه‌های گازدار باعث کاهش جذب آهن و اختلال در عملکرد کبد می‌شوند.
۴. غذاهای فراوری‌شده و پرنگهدارنده
محصولاتی مانند فست‌فود، سوسیس، کالباس و نوشیدنی‌های صنعتی حاوی مواد افزودنی مضری هستند که موجب افزایش سموم در بدن شده و روند بهبود زردی را کند می‌کنند.
مقایسه مواد غذایی مفید و مضر برای رفع زردی نوزاد
| مواد غذایی مفید | مواد غذایی مضر |
|---|---|
| آب و مایعات طبیعی | نوشیدنی‌های کافئین‌دار |
| سبزیجات برگ سبز (اسفناج، جعفری) | غذاهای چرب و سرخ‌کرده |
| آب هویج و آب انار | فست‌فود و غذاهای فرآوری‌شده |
| لبنیات کم‌چرب و پروبیوتیک | ادویه‌های تند و نفاخ (فلفل، سیر، پیاز) |
| خرما و عسل طبیعی | غذاهای پرنگهدارنده و مواد افزودنی |
علائم زردی نوزاد چیست؟
علائم زردی شامل:
- تیره شدن رنگ ادرار (مشابه چای پررنگ) و روشنی رنگ مدفوع.
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (از صورت شروع شده و به بدن گسترش می‌یابد).
- بی‌حالی و خواب‌آلودگی بیش از حد نوزاد.
- کاهش اشتها و کم شدن میزان تغذیه با شیر مادر.
عوامل مؤثر بر زردی نوزاد چیست؟
مهم‌ترین عوامل زردی نوزاد شامل:
- بالا بودن سطح بیلی‌روبین در خون به دلیل نابالغ بودن کبد نوزاد.
- تأخیر در شیردهی و کمبود مایعات بدن که دفع بیلی‌روبین را کند می‌کند.
- ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد که باعث تخریب گلبول‌های قرمز می‌شود.
- زایمان زودرس که کبد نوزاد هنوز به تکامل نرسیده است.
- اختلالات کبدی یا عفونت‌های مادرزادی که پردازش بیلی‌روبین را دشوار می‌کنند.
درمان زردی نوزاد چیست؟
درمان‌های مؤثر شامل:
درمان خانگی: مصرف آب ترنجبین و شیرخشت توسط مادر می‌تواند به کاهش زردی کمک کند.
شیردهی مداوم: افزایش دفعات شیر دادن به نوزاد به دفع بیلی‌روبین کمک می‌کند.
نور درمانی (فتوتراپی): قرار دادن نوزاد زیر نور مخصوص برای تجزیه بیلی‌روبین در بدن.
درمان دارویی: در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهایی مانند آلبومین انسانی تجویز کند.
داروهای گیاهی مؤثر بر زردی نوزادان چیست؟
گیاهان مفید برای کاهش زردی نوزاد:
- آب زرشک طبیعی: سم‌زدای قوی برای کمک به کاهش زردی از طریق شیر مادر.
- ترنجبین و شیرخشت: کمک به دفع بیلی‌روبین از طریق شیر مادر.
- عرق کاسنی و شاه‌تره: تصفیه‌کننده خون و تقویت‌کننده کبد.
- دم‌نوش بابونه: کاهش التهاب و بهبود عملکرد کبد نوزاد.
توجه: کلیه تغذیه ها و داروهای گیاهی را مادر باید مصرف کند.
جمع‌بندی از دیدگاه انجمن پزشکی و سلامت ایران
زردی نوزاد یک مشکل شایع اما قابل کنترل است که با تغذیه مناسب مادر و افزایش شیردهی به نوزاد، می‌توان روند بهبودی را تسریع کرد. مصرف مایعات کافی، سبزیجات برگ سبز، آبمیوه‌های طبیعی و لبنیات کم‌چرب به تقویت کبد نوزاد و دفع سریع‌تر بیلی‌روبین کمک می‌کنند. در مقابل، غذاهای چرب، فرآوری‌شده و نوشیدنی‌های کافئین‌دار باید از رژیم غذایی مادر حذف شوند. برای دریافت مشاوره بیشتر، می‌توانید به وبسایت انجمن پزشکی و سلامت ایران مراجعه کنید.
