اختلال کم کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید کمتر از حد نیاز هورمون تولید کند و متابولیسم بدن را کند و نامتعادل کند. نتیجه ی آن می تواند خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست و حتی افسردگی باشد.
اما چگونه می‌توان این مشکل را تشخیص داد؟ چه عواملی باعث کم‌کاری تیروئید می‌شوند و آیا درمان قطعی دارد؟ در ادامه، پرده از رازهای این بیماری شایع برمی‌داریم و به شما نشان می‌دهیم که چگونه می‌توانید دوباره متعادل و پرانرژی شوید!
علائم کم‌کاری تیروئید؛ زنگ خطرهای مهم!
۱. خستگی و کاهش انرژی
احساس خستگی مداوم حتی پس از استراحت کافی، یکی از اولین نشانه‌های کم‌کاری تیروئید است.
۲. افزایش وزن بی‌دلیل
کاهش سطح هورمون تیروئید باعث کاهش متابولیسم و افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی می‌شود.
۳. احساس سرما و کاهش تحمل سرما
کاهش سطح هورمون تیروئید، دمای بدن را پایین آورده و باعث می‌شود فرد همیشه احساس سرما کند.
۴. پوست خشک و ریزش مو
کم‌کاری تیروئید باعث کاهش ترشح چربی طبیعی پوست شده و منجر به خشکی شدید پوست و شکنندگی موها می‌شود.
۵. یبوست و مشکلات گوارشی
عملکرد کند تیروئید روی سیستم گوارشی تأثیر گذاشته و می‌تواند یبوست مزمن و مشکلات هضم ایجاد کند.
۶. افسردگی و کاهش تمرکز
هورمون تیروئید روی سلامت مغز تأثیر دارد و کمبود آن می‌تواند باعث افسردگی، اضطراب، اختلال حافظه و کاهش تمرکز شود.
۷. تورم در ناحیه گردن (گواتر)
در برخی موارد، کم‌کاری تیروئید باعث بزرگ شدن غده تیروئید شده که به‌عنوان گواتر شناخته می‌شود.
دلایل کم‌کاری تیروئید؛ چرا تیروئید کم‌کار می‌شود؟
۱. بیماری هاشیموتو (کم‌کاری تیروئید خودایمنی)
شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید، بیماری هاشیموتو است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله کرده و عملکرد آن را مختل می‌کند.
۲. کمبود ید در بدن
ید یک عنصر ضروری برای تولید هورمون تیروئید است و کمبود آن باعث اختلال در عملکرد این غده می‌شود.
۳. جراحی تیروئید یا پرتودرمانی
افرادی که برای درمان پرکاری تیروئید تحت جراحی تیروئید قرار گرفته‌اند یا پرتودرمانی گردن انجام داده‌اند، ممکن است دچار کم‌کاری تیروئید شوند.
۴. مصرف برخی داروها
مصرف داروهایی مانند لیتیوم، آمیودارون و برخی داروهای ضدافسردگی می‌توانند باعث کاهش عملکرد تیروئید شوند.
۵. مشکلات مادرزادی یا ژنتیکی
برخی از نوزادان با کم‌کاری تیروئید مادرزادی متولد می‌شوند که در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است.
روش‌های تشخیص کم‌کاری تیروئید
۱. آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید)
افزایش TSH نشان‌دهنده کم‌کاری تیروئید است.
۲. آزمایش T3 و T4 (هورمون‌های تیروئیدی)
در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید، سطح T3 و T4 پایین است.
۳. آزمایش آنتی‌بادی تیروئید
برای بررسی بیماری هاشیموتو و مشکلات خودایمنی تیروئید انجام می‌شود.
۴. سونوگرافی تیروئید
برای بررسی اندازه و وضعیت غده تیروئید در افرادی که گواتر دارند.
بهترین روش‌های درمان کم‌کاری تیروئید
۱. داروهای جایگزین هورمون تیروئید
رایج‌ترین درمان، مصرف قرص لووتیروکسین است که جایگزین هورمون تیروئید در بدن می‌شود.
۲. رژیم غذایی مناسب برای تیروئید
- مصرف غذاهای غنی از ید مانند ماهی، لبنیات و تخم‌مرغ
- مصرف سلنیوم و زینک برای حمایت از عملکرد تیروئید
- پرهیز از غذاهای فراوری‌شده و پرقند
۳. تغییر سبک زندگی
- ورزش منظم برای افزایش انرژی و متابولیسم
- مدیریت استرس با یوگا و مدیتیشن
- خواب کافی و منظم
جدول مقایسه علائم کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید
| علائم | کم‌کاری تیروئید | پرکاری تیروئید |
|---|---|---|
| متابولیسم بدن | کاهش‌یافته (افزایش وزن) | افزایش‌یافته (کاهش وزن) |
| سطح انرژی | خستگی و ضعف | بی‌قراری و اضطراب |
| دمای بدن | احساس سرما | تعریق و احساس گرما |
| پوست و مو | پوست خشک، ریزش مو | پوست نازک، موهای ضعیف |
| خلق‌وخو | افسردگی، کاهش تمرکز | تحریک‌پذیری، بی‌خوابی |
جمع‌بندی از دیدگاه انجمن پزشکی و سلامت ایران
کم‌کاری تیروئید یک اختلال شایع اما قابل‌کنترل است. اگر علائمی مانند خستگی، افزایش وزن، افسردگی یا مشکلات گوارشی دارید، بهتر است با انجام آزمایش‌های لازم، وضعیت تیروئید خود را بررسی کنید.
درمان دارویی، رژیم غذایی مناسب و تغییر سبک زندگی می‌توانند تأثیر زیادی در بهبود وضعیت شما داشته باشند. برای اطلاعات دقیق‌تر درباره تشخیص و درمان کم‌کاری تیروئید، به سایت انجمن پزشکی و سلامت ایران مراجعه کنید.
